6 redenen waarom je niet altijd goed luistert (en hoe je dat verbetert)
Herken je de kreet ‘je luistert niet naar me’? Vooral je partner krijgt dit misschien vaker te horen. Maar draai het eens om: kreeg jij deze opmerking ook wel eens? Het is tijd om te ontdekken waarom je soms niet goed luistert en hoe je je luistervaardigheden verbetert.
Denk bij slecht luisteren ook eens aan de veelgebruikte begroeting ‘hé, hoe gaat ie?’, waarna je snel doorloopt als iemand echt wil reageren. Of aan de quasi-geïnteresseerde gesprekjes op het werk na het weekend, zoals:
“Hoe was je weekend?”
“Leuk, met familie in een huisje geweest.”
“Oh ja, lekker. Ik was met mijn vriend op het strand.”
Geen zorgen, je bent niet de enige. En dit komt zeker niet altijd door desinteresse.
Waarom luister je soms niet goed?
-
- Je bent te veel met jezelf of andere activiteiten of gedachten bezig. Dat kan een karaktertrek zijn, maar meestal komt het door omstandigheden. Bijvoorbeeld als je het te druk hebt en al denkt aan andere taken tijdens een gesprek. Of je leest net een interessant artikel over luisteren ;-). Het gevolg? Je luistert selectief en pikt alleen op wat voor jou belangrijk is. Hierdoor kun je de boodschap vereenvoudigen of zelfs verkeerd interpreteren. Dat gebeurt ook als je eigenlijk eigenlijk niet geïnteresseerd bent in de ander en bijvoorbeeld liever opschept over jezelf.
- Hersencapaciteit. Onze hersenen kunnen zo’n 300 woorden per minuut verwerken, terwijl de meesten van ons spreken met 100 tot 140 woorden per minuut. De overige 'ruimte' vullen we vaak op met andere gedachten.
- Er is ruis op de lijn. Bijvoorbeeld ruziënde kinderen op de achtergrond of een bekende die voorbij loopt.
- Je vult zelf de gaten in. Mensen houden van logisch afgeronde en zinvolle verhalen. Daardoor hebben ze de neiging om gaten te dichten met zelfverzonnen details.
- Je interpreteert vanuit je eigen ervaring. We leggen snel verbanden met wat we al weten of hebben meegemaakt.
- Je voelt je onzeker of angstig bij je gesprekspartner. Daardoor kan zelfs een simpele opmerking als een persoonlijke aanval voelen. Dat komt bijvoorbeeld vaak voor bij pubers.
Hoe word je wél goed in luisteren?
-
- Geef je gesprekspartner echte aandacht. Moedig hem of haar aan om door te praten met non-verbale signalen. Zoals oogcontact, een ontspannen lichaamshouding en hoofdknikken. Of met korte opmerkingen als 'en toen?' of 'mm, mm'.
- Stel vragen. Vooral open vragen, zoals 'hoe bedoel je precies?' en 'wat vond je ervan?'. Vermijd gesloten, suggestieve vragen, zoals 'je bent zeker thuis gebleven dit weekend?'.
- Parafraseer. Vat in je eigen woorden kort samen wat de ander heeft gezegd. Zo voelt je gesprekspartner zich gehoord en kun je controleren of je het goed begrepen hebt. Bijvoorbeeld: (persoon A) "Ik ben gescheiden en woon alleen met mijn dochter. Nu ze naar de basisschool gaat, kan ik niet meer in de fabriek werken omdat ik om 07.00 uur moet beginnen en de voorschoolse opvang pas om 07.30 uur opent." (persoon B) "Dus je zoekt nieuw werk dat later begint omdat je dochter nu naar school gaat en de opvang te laat opent?"
- Reflecteer gevoelens. Benoem kort in je eigen woorden de emoties die je bij de ander opmerkt. Zo voelt je gesprekspartner zich begrepen en geaccepteerd, en het helpt jou om te controleren of je het goed hebt begrepen. Bijvoorbeeld: "Je lijkt er echt van te balen, zo te horen."
- Vat samen. Dit lijkt op parafraseren, maar gaat over een langer deel van het gesprek of zelfs het hele gesprek. Hierbij geef je een korte samenvatting van de inhoud en de gevoelens die zijn besproken.
Door aan deze vaardigheden te werken, word je niet alleen een betere luisteraar, maar verbeter je ook je relaties. En wie weet word je wel een topinterviewer of een goede psycholoog! Heb je zelf nog tips om beter te luisteren?
Helaas is reageren op dit artikel niet meer mogelijk omdat het originele blog (Passievoorpsychologie.nl) niet meer bestaat. Toch hoop ik dat je waardevolle inzichten hebt opgedaan die je verder kunnen helpen.
Mensen zijn trouwens ook niet altijd even goed in meeleven. Daarover schreef ik ‘Mag ik misschien een beetje medeleven?!’.
[Bron: Gespeksvoering: basisvaardigheden en gespreksmodellen, H.T. van der Molen e.a.]
