Mag ik misschien een beetje medeleven?!
Als je erop let, zie je dat maar weinig mensen écht kunnen luisteren naar de problemen van anderen. Ze komen snel met goedbedoelde adviezen en dooddoeners. Maar in stressvolle situaties helpt een luisterend oor juist enorm. Lees hier waarom dat zo is en hoe je dat doet.
Stel: na weken van hard studeren zak je voor een belangrijk examen. Je zit verslagen in de gang. Een docent loopt voorbij en zegt: "Kop op, een derde is gezakt, de meesten halen het de volgende keer wel." Voel je je beter? Mwah.
Een medestudent komt langs: "Gezakt?" Hij gaat naast je zitten en zegt: "Dat is balen." Dat voelt al een stuk minder eenzaam en mislukt, toch?
Zoiets overkwam en inspireerde de Amerikaanse psycholoog Carl Rogers tot onderzoek naar dit soort situaties. Hij is een belangrijke naam in de humanistische psychologie. Deze stroming gelooft in de eigen kracht en verantwoordelijkheid van mensen, en het belang van ‘positieve aanvaarding’. Dat betekent dat je alles accepteert wat iemand ervaart, zonder voorwaarden. Deze manier van luisteren is nog steeds heel belangrijk in de geestelijke gezondheidszorg. Ook jij kunt er mensen mee helpen.
Medeleven is gezond
Waarom medeleven belangrijk is? Als je net iets naars hebt meegemaakt, wil je dat iemand je ziet en begrijpt. Dat vermindert stress, wat weer goed is voor je gezondheid. Wist je dat getrouwde mensen bijvoorbeeld minder snel sterven aan hartproblemen dan alleenstaanden? Minder stress is hier de sleutel.
Dit moet je dus niet zeggen als iemand zich rot voelt:
- Het valt toch wel mee.
- Er zijn mensen die ergere dingen meemaken.
- Dat kun je toch gewoon zus en zo oplossen.
- Je hebt er in elk geval van geleerd.
- Dan had je maar beter je best moeten doen.
Zelf kreeg ik dit soort opmerkingen toen ik ongewenst kinderloos was. Mensen zeiden vaak: “Laat het los, anders lukt het zeker niet.” Alsof dat zo makkelijk is, en alsof het m'n eigen schuld was. Opmerkingen als ‘jij kunt tenminste uitslapen’ en ‘neem een hond’ waren ook niet echt fijn.
Maar ik bedoel het toch goed?
Volgens Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie, zeggen mensen dit soort irritante en kwetsende dingen niet uit boosaardigheid, maar juist door betrokkenheid en medeleven.
Die ander kan het niet aanzien dat je verdriet hebt en wil dat het niet bestaat, dat het weg is, want hij of zij lijdt met je mee. Dat geeft een gevoel van boosheid en onmacht: als je nu maar niet…, dan zou je je nu niet zo voelen. (En ik ook niet!) In plaats van verdrietige gevoelens te erkennen voor wat ze zijn, wil men ze oplossen of wegpraten.
Misschien help je er iemand na een tijdje mee om z’n zinnen te verzetten of een schop onder z’n kont te geven.
Maar tot de tijd er rijp voor is, geldt: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet.
‘Wat rot voor je’ is vaak al genoeg.
Wat vind jij irritant om te horen als je ergens mee zit?
Helaas is reageren op dit artikel niet meer mogelijk omdat het originele blog (Passievoorpsychologie.nl) niet meer bestaat. Toch hoop ik dat je waardevolle inzichten hebt opgedaan die je verder kunnen helpen.
Mensen zijn trouwens in het algemeen niet altijd even goed in luisteren. Daarover schreef ik ‘6 redenen waarom je niet altijd luistert (en hoe je dat verbetert)’.
[Bronnen: Column ‘Meeleven’, Roos Vonk, Psychologie Magazine oktober 2011; Health psychology – Biopsychosocial interactions, Sarafino; Klinische Psychologie: Theorieën en psychopathologie, Van der Molen e.a.]
